دزدگير اماكن

دزدگير اماكن، سيستمي است كه به منظور شناسايي ورود افراد غير مجاز به يك ساختمان يا مكان، استفاده مي شود. اين دستگاه به هنگام گذر از يك حريم خصوصي يا شكستن يك قفل، با اعلام صدا، اين عمل غيرقانوني را اعلان مي‌ كند. دزگير اماكن را مي توان در ساختمان هاي مسكوني، تجاري، صنعتي و نظامي نصب كرد. كاربرد اين سيستم امنيتي، محافظت از جان و مال ساكنان در مقابل سارقان و خرابكاران است. در ساختمان زندان ها نيز براي كنترل زندانيان از اين سيستم نظارتي استفاده مي كنند. سازنده‌ ي اين دستگاه شخصي آمريكايي به‌ نام ريورند اگوستيس راسل بوده است. ما در اين مقاله، قصد داريم دانستني هاي كاربردي، جالب و سودمندي را در رابطه با دزدگير اماكن با شما به اشتراك بگذاريم.

برخي از سيستم هاي هشدار دهنده يا دزدگير هاي اماكن تنها يك كاربرد دارند كه همان حفاظت از ساختمان در برابر سرقت است. برخي ديگر از اين سيستم ها شامل سيستم هشدار دهنده آتش نيز مي شوند. دزدگير هاي اماكن مي توانند به سيستم دوربين مدار بسته نيز وصل شوند، در اين صورت امكان ثبت فعاليت هاي خلافكاران فراهم مي شود. نوعي از دزدگيرهاي اماكن وجود دارند كه به درب هاي شوك دار وصل مي شوند، به طوري كه همزمان با شناسايي عامل مشكوك، درب هاي ورودي و خروجي را به جريان برق متصل مي كنند تا جلوي فعاليت سارقان را بگيرد.

تنوع اين سيستم ها زياد است، دزدگير اماكن ممكن است كوچك، بدون سيستم هشداردهنده، پيشرفته، مجهز به نمايشگر تصوير، داراي قابليت ضبط صدا و … باشد.

طراحي دزدگير اماكن

اساس طراحي دزدگير، شامل يك يا چند حسگر به منظور تشخيص ورود غير مجاز و يك سيستم هشدار به منظور اعلام اين ورود غير مجاز مي شود. يك دزدگير اماكن معمول، از اجزاي زير تشكيل مي شود.

1)واحد كنترل ساختمان (PCU)، پنل كنترل زنگ هشدار (ACP) يا همان پنل

پنل به منزله مغز براي دزدگير اماكن است. اين قسمت، توانايي خواندن سيگنال هاي ورودي، وضعيت روشن/خاموش و تشخيص ورود غير مجاز را دارد. انواع مدرن آن، به شكل يك يا چند بورد كامپيوتري است كه داخل يك محفظه فلزي قرار دارد و به يك منبع تغذيه متصل است.

2) حسگر يا سنسور

حسگرها تجهيزاتي هستند كه اقدامات غير مجاز را در اماكن شناسايي مي كنند. اين سنسورها بايد داخل، يا اطراف منطقه تحت پوشش نصب شوند. روش عملكرد سنسورها متفاوت هستند. از جمله اين روش ها مي توان به نظارت بر درب هاي ورود و خروج و پنجره ها، مانيتورينگ حركت، صدا، ارتعاش و … اشاره نمود. در ادامه به صورت مفصل تر، انواع حسگرهاي دزدگير اماكن را شرح مي دهيم.

3) تجهيزات هشدار دهنده

وضعيت خطر، توسط سيستم هشدار دهنده به كاربر يا نيروهاي امنيتي و ويژه اعلام مي شود. اغلب اين هشدارها به شكل زنگ، آژير و يا چراغ هاي چشمك زن هستند. تجهيزات هشدار دهنده دو كارايي مهم دارند، يكي از اين كاربردها اطلاع رساني فعاليت مشكوك به صاحبان ساختمان و ديگري ترساندن سارقان است. تجهيزات هشدار دهنده به منظور اطلاع رساني وضعيت آتش و دود در ساختمان نيز استفاده مي شوند.

برخي از اين دستگاه ها با تعداد مشخصي از شماره هاي ذخيره شده در حافظه خود تماس مي گيرند و فقط آژير پخش مي كنند، در نتيجه مالك دستگاه را از احتمال خطر در محل نصب دستگاه مطلع مي كنند . در نوع ديگر اين دستگاه بجاي پخش آژير به هنگام تماس تلفني، آدرس و پيامي را كه مالك دستگاه بر روي آن با صداي خود ضبط نموده ، پخش مي شود و بنابراين كاربر مي تواند يكي از شماره هاي دستگاه را به نيروي انتظامي و يا گشت نگهباني محله اختصاص دهد . اين دستگاه ها مي توانند 2 يا 8 يا 12 و يا 20 حافظه شماره تلفن را در خود ذخيره نمايند و به هنگام خطر به نوبت شماره گيري كنند .

4) صفحه كليد

صفحه كليدها، دستگاه هاي كوچكي هستند كه اغلب بر روي ديوار نصب مي شوند. اين دستگاه ها به عنوان يك رابط بين انسان و دزدگير اماكن هستند. اين دستگاه هاي كوچك علاوه بر صفحه كليد، داراي يك چراغ نشانگر و يك صفحه نمايشگر نيز هستند.

5) اتصالات داخلي

بين اجزاي مختلف دزدگير اماكن، اتصالاتي وجود دارد. اين اتصالات يا به شكل بي سيم و از طريق شبكه و يا به شكل سيم كشي مي باشند.

6) تجهيزات امنيتي

اين تجهيزات شامل نورافكن، دوربين مدار بسته و ليزها هستند كه حركات مشكوك را شناسايي مي كنند.

در شكل زير، نمونه اي از اجزاي مختلف دزدگير اماكن را مي بينيد.

انواع حسگر دزدگير اماكن

1)سوييچ هاي آب بندي شده

اين نوع از حسگرها، جزو رايج ترين نوع از حسگرهاي دو قطعه اي هستند.  اين حسگرها مجهز به يك سوييچ رشته اي رسانا هستند كه در اثر ميدان مغناطيسي عمل مي كند. اين سوييچ در اثر نزديك و دور شدن به قطعه دوم كه مجهز به آهنرباست، باز و يا بسته مي شود. اين طرز عملكرد، در همراهي با جريان برق (اغلب 12 ولت) باعث مي شود تا پنل دزدگير اماكن، به راحتي كار خود را انجام دهد. اين نوع از سنسورهاي دزدگير اماكن، بسيار پرطرفدار هستند و هم بصورت بي سيم و هم به شكل با سيم در بازار عرضه مي شوند.

2) ردياب هاي مادون قرمز انفعالي

حسگرهاي مادون قرمز انفعالي (Passive infrared detectors) از رايج ترين نوع سنسورها در ساختمان هاي كوچك تجاري و خانگي به حساب مي آيند. اين نوع از سنسورها قيمت مناسب و عملكرد قابل اعتمادي دارند. اصطلاح انفعالي به اين علت استفاده مي شود كه حسگر، از خود، انرژي و يا اشعه اي ايجاد نمي كند و تنها از طريق رديابي حرارتي اشياي اطراف عمل مي كند.

اين نوع از حسگرها كه حسگر PIR نيز ناميده مي شوند، توانايي تشخيص حركتي را ندارند؛ بلكه اساس كار آن ها تغيير ناگهاني دما در نقطه مورد نظر مي باشد. زماني كه يك فرد مزاحم، از جلوي سنسور عبور مي كند، دما به صورت ناگهاني از درجه حرارت محيط تا درجه حرارت بدن انسان افزايش مي يابد. اين تغيير سريع، باعث شناسايي عامل مزاحم توسط ردياب مادون قرمز انفعالي خواهد شد.

حسگرهاي PIR بر روي سقف و يا ديوار نصب مي شوند و ميدان ديد مختلفي دارند. ميدان ديد اين حسگرها مي تواند تا 360 درجه نيز برسد. اين سنسورها علاوه بر مدار دزدگير اماكن، بايد به يك منبع تغذيه نيز متصل شوند.

3) ردياب هاي فروصوت

اساس كار ردياب هاي فروصوت، شناسايي امواج صوتي با فركانس كمتر از 20 هرتز مي باشد. اين دامنه از فركانس امواج صوتي، توسط گوش انسان قابل شنيدن نيست. فوران هاي آتشفشاني، زلزله، باز و بسته كردن درب ها و پنجره ها از جمله عواملي هستند كه منجر به توليد امواج صوتي فروصوت مي شود. اين امواج مي توانند مسافت چند صد كيلومتر را طي كنند.

يك سيستم كامل شناسايي فروصوت، شامل اجزاي زير است: بلندگو (سنسور مادون قرمز) به عنوان ورودي ميكروفون، فيلتر فركانسي، مبدل آنالوگ به ديجيتال و يك MCU كه سيگنال هاي ورودي را آناليز مي كند.

وقتي كه سارق يا فرد متفرقه بخواهد وارد يك ساختمان شود، در را باز و بسته مي كند تا از باز يا قفل بودن آن اطلاع پيدا كند، در را فشار مي دهد و از اشياي نوك تيز براي باز كردن قفل استفاده مي كند. در اثر اين فعاليت ها، امواجي با فركانس پايين توليد و منتشر مي شوند. فعاليت هايي از اين قبيل به سرعت و قبل از ورود سارق به داخل ساختمان، توسط ردياب هاي فروصوت شناسايي مي شوند.

حساسيت اين سنسورها بر اساس اندازه ساختمان و حضور يا عدم حضور حيوانات خانگي، قابل تغيير است.

4) ردياب هاي اولتراسونيك

اين ردياب ها امواجي با فركانس 15 تا 75 كيلوهرتز را توليد مي كنند كه در محدوده شنوايي انسان ها نيست. اساس كار ردياب اولتراسونيك، پديده دوپلر است كه يكي از قوانين فيزيك مي باشد. از توضيح پديده دوپلر به منظور اختصار بيشتر، صرف نظر مي كنيم. در حالت كلي، جسم در حال حركت، فركانس ارسالي از ردياب اولتراسونيك را تغيير مي دهد و در نتيجه آن، دزدگير اماكن فعال مي شود.

سنسور اولتراسونيك، امواج را در منطقه تحت پوشش پخش مي كند. اين امواج توسط اجسام سخت مثل در، ديوار و سقف منعكس مي شوند و توسط گيرنده، دريافت مي شوند. در مقابل، اجسام نرم تر، مقداري از انرژي اين امواج را جذب مي كنند. در يك منطقه مشخص، ميزان انرژي ارسالي و دريافتي حسگر، در يك ميزان مشخص تنظيم مي شود. زماني كه يك شخص يا شي به حسگر اولتراسونيك نزديك و يا از آن دور شود، پديده دوپلر اتفاق مي افتد و دزدگير اماكن هشدار مي دهد. اين تكنولوژي تقريبا منسوخ شده است و كارشناسان از آن استفاده نمي كنند.

5) ردياب هاي ريزموج (مايكروويو)

اين دستگاه، ريزموج يا همان مايكروويوها را ارسال مي كند و هرگونه كاهش را در شدت پرتو، توسط دستگاه گيرنده ثبت مي كند. اين ردياب ها هم براي محيط داخلي و هم براي فضاي بيروني ساختمان، قابل استفاده هستند. به منظور كاهش هشدارهاي كاذب، اين ردياب با يك سنسور PIR يا Dual Tec تركيب مي شود.

اساس كار اين ردياب ها نيز پديده دوپلر است و در اثر تغيير در انرژي امواج دريافتي، هشدار دزدگير اماكن فعال مي شود.

6) ردياب هاي دود، حرارت و كربن مونوكسيد

اكثر سيستم هاي دزدگير اماكن مجهز به سيستم تشخيص دود/حرارت و كربن مونوكسيد هستند. اين ردياب ها بصورت 24 ساعته فعال هستند. حسگرهاي دود و حرارت، از روش هاي مختلفي براي شناسايي خطر آتش سوزي استفاده مي كنند. حسگر كربن مونوكسيد نيز از مسموميت با اين گاز پيشگيري مي كند.

سنسورهاي قديمي دود، يوني بودند، بين دوصفحه فلزي جريان الكتريكي ايجاد مي كردند و در اثر ورود دود به محفظه، سيستم هشدار را فعال مي كردند. آتش سوزي هاي سريع مثل آتش سوزي اجاق گاز، كاغذ و مايعات قابل اشتعال فورا توسط اين حسگرهاي يوني تشخيص داده مي شوند.

نوع مدرن تر و امن تر حسگرهاي دود و حرارت، سنسور فوتوالكتريك است. يك منبع نوراني كه داخل سنسور الكتريكي حساس به نور قرار گرفته، پايه كار اين نوع از ردياب هاست. مسير عبور نور در حالت طبيعي، مستقيم است. وقتي دود وارد محفظه مي شود، نور را پراكنده مي كند و در اين زمان است كه سنسور هشدار دزدگير اماكن فعال مي شود.

حسگرهاي فوتوالكتريك معمولا در مراحل اوليه و قبل از اين كه شعله هاي آتش زياد شوند، آن را تشخيص مي دهند.

7) ردياب هاي حركتي

سنسورهاي حركتي از تكنولوژي هاي متفاوتي به منظور تشخيص حركت استفاده مي كنند. از جمله اين تكنولوژي ها مي توان به سيستم مادون قرمز، اولتراسونيك، ارتعاشي و…اشاره كرد. تكنولوژي دوگانه يا Dual technology دو يا چند سيستم حسگر را با هم تركيب مي كند تا جلوي هشدارهاي كاذب گرفته شود. ردياب هاي حركتي جزو جدانشدني دزدگير اماكن هستند و مي توانند فضاي گسترده اي را تحت پوشش قرار دهند.

8) دردياب هاي شكستن شيشه

حسگرهاي شكستن شيشه به منظور حفاظت قسمت ورودي ساختمان ها به كار مي روند. اين سنسورها در نزديكي محل نصب شيشه ها قرار داده مي شوند و صداي ناشي از شكستن شيشه را تشخيص مي دهند. بسته به نوع شيشه و پوشش پلاستيكي درون آن، فركانس امواج منتشر شده ناشي از شكستن شيشه بين 3 تا 5 كيلوهرتز است. ردياب هاي شكستن شيشه، به محض تشخيص اين صدا، دزدگير اماكن را به صدا در مي آورند.

و…

بلندگوي دزدگير اماكن

معمولاً در دستگاههاي دزدگير اماكن، صداي قوي آژير يك امتياز به شمار مي‌ آيد و اكثر مردم مايل هستند كه صداي آژير دزدگير قوي باشد. ازاين رو بهتر است كه از بلندگوهاي بوقي جهت اين كار استفاده شود. معمولاً بلندگوي بوقي يا وات جهت اين كار مناسب مي‌ باشد و بهتر است كه بلندگو در يك جعبه فلزي محكم شده و جلوي جعبه باز باشد و بايد آن را در بيرون ساختمان و در قسمت بلندي نصب نمود كه دسترسي به آن به سادگي ممكن نباشد.

اگر سيم كشي بلندگو توكار باشد، بهتر است، زيرا يكي از آنها مشكلات دستگاه هاي دزدگير، مسئله بلندگو مي‌ باشد و چنانچه سيم هاي بلندگوي آن قطع شود، خبر كننده دستگاه از كار مي‌ افتد. البته مي‌ توان چندين بلندگو در چند نقطه با يكديگر موازي كرد و نصب نمود و كمي ضريب ايمني را بالاتر برد.

همچنين اگر از بلندگوي بدون سيم استفاده شود، مشكل قطع شدن سيم هاي بلندگو نيز وجود نخواهد داشت. مدارات الكترونيكي بلندگو شامل يك مدار ايجاد پالس و يك مدار تقويت كننده (امپلي فاير) مي باشد كه اين مدارات به بلندگو نصب مي‌ شوند. اين مدارات بيشتر از ترانزيستورها و اسي‌ هاي قدرت با توان بالا در مدار خود استفاده مي‌ كنند.

جعبه دزدگير اماكن

جهت ايمني دستگاه دزدگير، بهتر است كه مدار اصلي دزدگير در يك جعبه آهني به طول ۳۰ سانتيمتر و عرض ۲۵ سانتيمتر و پهناي ۱۰ سانتيمتر كه به شكل يك كمد كوچك ساخته شده و با يك در كه بر روي لولا قرار داشته و باز و بسته مي‌ شود، قرار گيرد (مانند جعبه نامه‌ هاي پستي) و در جعبه سوراخي جهت خروج سيم ها در نظر گرفته شود و بهتر است كه سيم ها از داخل يك لوله پلاستيكي (مانند شلنگ) عبور داده شوند، چنانچه سيم كشي دزدگير توكار باشد، ايمني بيشتري را ايجاد مي‌ نمايد.
ضمناً ديودهاي نوري واقع بر مدار دزدگير بهتر است از روي مدار خارج شده و بر روي جعبه دزدگير نصب گرديده و توسط سيم به مدار دزدگير وصل شوند. يك سوئيچ آلفا بر روي جعبه دزدگير جهت قطع و وصل سيستم نصب مي‌ شود. همچنين در صورتي كه بخواهيد مدار شماره‌ گير خودكار تلفن را به مدار دزدگير نصب نماييد، بايستي يك بلندگوي كوچك در محل نقطه SP (بلندگو) وصل نموده و داخل جعبه دزدگير و در كنار ميكروفون مدار شماره‌ گير اتوماتيك قرار دهيد.

جهت خنك شدن قطعات واقع در جعبه بهتر است كه از دو طرف، سوراخهايي جهت ورود و خروج هوا براي مدار در نظر گرفته شود. انواع ديگري از دزدگيرها همچون دزدگير لباس هم وجود دارد كه شكل كار آنها به كلي متفاوت است. دزدگير لباس يا گيت‌ هاي فروشگاهي هوشمند، گيت هايي هستند كه در خروجي يك فروشگاه نصب مي شوند و نسبت به خروج غير قانوني كالا كه تگ يا برچسب مربوطه غيرفعال نشده اند، حساسند.

سيستم هاي بي سيم (وايرلس)، با سيم و هيبريدي

سيگنال خروجي از سنسور بايد از طريق باسيم و يا بدون سيم به واحد كنترلي برسد. سيستم هاي باسيم براي شرايطي مناسب هستند كه حسگر نياز به منبع تغذيه بيروني داشته باشد؛ از جمله اين حسگرها مي توان  PIR ها و سنسور دود را نام برد. اگر سيم كشي به درستي انجام گيرد، سيستم باسيم امكان تخريب و يا هك شدن را ندارد.

سيستم هاي بدون سيم، براي حالتي كه نياز به منبع تغذيه بيروني وجود ندارد، مناسب هستند. هزينه نصب اين سيستم ها كمتر است ولي اگر از باتري ها به خوبي نگهداري نشود، عملكرد قابل اطميناني نخواهند داشت. يك سيستم دزدگير اماكن بي سيم مي تواند به راحتي به ساختمان ديگر انتقال يابد و اين مزيت براي كساني كه زياد خانه خود را تغيير مي دهند، بسيار كاربردي است. ممكن است سارق و يا فرد خلافكار بخواهد با بريدن سيم ها، جلوي فعاليت دزدگير اماكن را بگيرد، استفاده از سيستم بي سيم جلوي اين اقدام را مي گيرد.

سيستم هاي هيبريدي تركيبي از سيستم بي سيم و با سيم هستند و مزاياي هر دو مورد را دارند. ارتباط بين قسمت هاي مختلف دزدگير اماكن هيبريدي، به صورت بي سيم انجام مي گيرد. در مقابل ارتباط سيستم به منبع تغذيه به صورت مستقيم اعمال مي شود. در اين حالت، نگراني درباره خالي شدن باتري و از كار افتادن سيستم، وجود نخواهد داشت.

مزاياي استفاده از دزدگير اماكن

سارقان و خلافكاران فرصت طلب هستند و همواره به دنبال اهداف آسان مي گردند. مطالعات متعدد كارشناسان نشان مي دهد كه ساختمان هايي كه مجهز به دزدگير اماكن نيستند، سه برابر بيشتر از ساختمان هايي كه سيستم نظارتي پيشرفته اي دارند، مورد سرقت قرار مي گيرند.

هنگامي كه كسي يك سيستم امنيتي مجهز را در ساختمان خود نصب مي كند و با قرار دادن تابلو، ديگران را در جريان تحت پوشش قرار داشتن ساختمان مي كند، احتمال ورود سارقان به آن ساختمان بسيار كاهش پيدا مي كند. در چنين شرايطي سارقان مي دانند كه فعاليت آن ها شكست خواهد خورد و چهره آن ها شناسايي خواهد شد.

مزيت ديگر نصب دزدگير اماكن اين است كه كاربر مي تواند از راه دور، ساختمان خود را مديريت كند. كاربر مي تواند از هر نقطه اي در جهان، سيستم امنيتي ساختمان را فعال و يا غير فعال كند، از طريق شبكه اينترنت، تصاوير ثبت شده توسط دوربين هاي مداربسته را مشاهده كرده و رفت و آمد ها را تحت نظر بگيرد.

مزيت بعدي نصب دزدگير اماكن در ساختمان ها اين است كه شركت هاي بيمه در سراسر جهان، براي خانه هايي كه سيستم امنيتي دارند، تخفيف قايل مي شوند.

مشكلات رايج دزدگير اماكن

• در مواردي كه آژير خطا در زمان مشخصي از روز با تلورانس چند دقيقه به صدا در مي آيد . احتمالا خطا مربوط نور خورشيد بوده است. در اين حالت اغلب تابش نور خورشيد به جسمي منعكس كننده، باعث شكست نور به داخل چشمي شده و اين عمل باعث تحريك چشم و آلارم مزاحم مي شود.
• اگر آژير خطا بعد از گذشت زماني نسبتا ثابت از زمان فعال كردن دستگاه به صدا در بيايد بيشترين توجه به باطري دستگاه جلب مي شود. در اين موارد خرابي باطري باعث جريان كشي بيش از حد از دستگاه شده و باعث آلارم مزاحم مي شود. براي تست باطري هيچ وقت به تست ولتاژي بسنده نكنيد. ممكن است ولتاژ 12 ولت را داشته باشيد ولي جريان دهي باطري شما كم شده باشد. جهت تست اين مورد، بايد برق را قطع كرده بعد از چند دقيقه ولتاژ را مجددا تست نماييد.

اگر بلافاصله بعد از فعال كردن دزدگير، آژير هشدار به صدا در مي آيد بايد موارد ذيل را تست كنيم.

• ابتدا از سالم بودن فيوز AUX اطمينان حاصل نماييد.
• با جامپر كردن زونها از سلامت دستگاه اطمينان حاصل نماييد.
• در صورت سالم بودن دستگاه دزدگير اماكن به سراغ سنسورهايي كه روي مكان مورد نظر (مكاني كه آلارم مي كند) نصب هستند مي رويم و سنسورها را از داخل جامپر مي كنيم.